Dünya genelinde gıda fiyatlarının düştüğü 2022 yılında Türkiye'de gıda fiyatlarında ciddi artış yaşanmıştı. Gıda enflasyonunun önemli nedenlerinden birini tarımsal girdi fiyatlarının yükselmesi oluşturdu. Önemli bir tarımsal girdi kalemi olan gübre fiyatlarının yükselmesinin nedenini ise gübre üretiminde ham madde açısından dışa bağımlı olunması ve döviz kurundaki artışa bağlı olarak gübre maliyetlerinin yükselmesi oluşturmaktaydı.
Türkiye'nin önde gelen gübre üretim fabrikası olan ve hisselerinin %76'sının Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği'ne ait bulunan Gübretaş gübre fabrikasının yıllık faaliyet raporuna göre 2022 yılı içinde gübre üretiminin 598 bin tona gerilediği görülüyor. (Grafik 1)
Grafik 1: Gübretaş fabrikası 2022 yılı gübre üretimi
Bir diğer gübre üretim iletmesi olan Ege Gübre Fabrikalarının ise 2022 yılında gübre üretiminin 25 bin tona düştüğü görülüyor.
Grafik 2: Ege Gübre fabrikası 2022 yılı gübre üretimi
Gübre üretim işletmelerinin karşı karşıya bulunduğu tek sorunu gübre üretimi için gerekli ham madde maliyetlerinin döviz kurundaki yükselme nedeniyle artmış olması oluşturmuyor. Gübre üretim teknolojisinin de belirli ölçüde dışa bağımlı olunması da ülkemizdeki gübre yatırımlarını ve üretimini olumsuz etkiliyor. Bandırma Gübre Fabrikaları AŞ (BAGFAŞ) ile ThyssenKrupp Industrial Solutions AG (ThyssenKrupp) Firması arasında Uluslararası Tahkim Mahkemesi’nde açılan davanın BAGFAŞ aleyhine sonuçlandığı ve BAGFAŞ firmasının tazminat ödemesi gerekliliğinin ortaya çıktığı biliniyor.
Gerek gübre ham maddeleri açısından gerekse de üretim teknolojisi dışa bağımlı olunmasının ülkemizde çiftçilerin gübreye ulaşımının zorlaşmasına yol açtığı görülüyor
2022 yılında döviz kurundaki artışa bağlı gübre ham madde fiyatlarının yükselmesi gübre üretiminin düşmesine yol açtı. Gerek gübre ham maddeleri açısından gerekse de üretim teknolojisi dışa bağımlı olunmasının ülkemizde çiftçilerin gübreye ulaşımının zorlaşmasına yol açtığı görülüyor. 2023 yılında döviz kurunda gerçekleşmesi olası yükselme ise önemli tarımsal girdilerinden biri olan gübre tedarik zincirinin daha da zayıflaması ve tarımsal üretim krizinin derinleşmesine yol açabilir.
Deniz Akgün
Kaynaklar:
1. Gübretaş firması 2022 yılı faaliyet raporu
2. Ege Gübre firması 2022 yılı faaliyet raporu
3. Bağfaş firması 2022 yılı faaliyet raporu
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder